A Memorandum of Understanding between Highlands and Islands Enterprise (HIE) and Údarás na Gaeltachta was signed in the presence of the Deputy First Minister, Kate Forbes and in and simultaneously signed by Minister for Rural and Community Development and the Gaeltacht, Dara Calleary TD, with Tomás Ó Síocháin, CEO, Údarás na Gaeltachta.
The agreement aims to strengthen collaboration in key areas such as artificial intelligence, housing, tourism, language development and renewable energy to support Gaelic’s continued growth across Scotland.
Údarás na Gaeltachta leads the economic, social and cultural advancement of Ireland’s Gaeltacht regions, known for their Irish-speaking communities and rich cultural heritage.
Through initiatives supporting local businesses, entrepreneurship, and infrastructure, the organisation works to sustain economic growth and preserve the Irish language.
Joanna Peteranna, HIE’s director of area operations, said:
“Economic growth, cultural conservation, language development and job creation are vital to the sustainable development of both the Gaeltacht and the Highlands and Islands. Recognising Gaelic’s importance to the regional identity and everyday life in our region and we are committed to its preservation and promotion.
“This partnership strengthens our shared dedication to regional development, unlocking new opportunities and ensuring lasting prosperity.”
Deputy First Minister Kate Forbes said:
“This agreement will help both language communities to learn from one another and take forward new measures which help them thrive in their traditional communities.
“Gaelic enriches communities and is an important part of our history, heritage and culture.
“To support Gaelic’s growth, the Scottish Government is providing an additional £5.7m for Gaelic language initiatives this year.”
Welcoming the signing of the agreement, Minister for Rural and Community Development and the Gaeltacht, Dara Calleary TD stated:
“Building on the close historical links between Ireland and Scotland, the signing of this partnership represents a further strengthening of the relationship between the two nations.
“The agreement complements and strengthens the Joint Bilateral Trade Agreement between the Irish and Scottish Governments and will benefit the communities of both the Gaeltacht in Ireland and the Highlands and Islands region of Scotland in the years to come.”
Tomás Ó Síocháin, CEO Údarás na Gaeltacht said: "We are delighted to announce this partnership agreement that will foster collaboration in areas of shared priority, creating mutual benefits while advancing regional development across our respective communities. Through this initiative, we will not only exchange research findings and best-practice models focused on promoting language preservation and growth through innovative business and social enterprise approaches but also addressing AI in Gaeilge and Gàidhlig, renewable energy and cultural tourism initiatives.”
Ends.
Com-pàirteachas clàraichte mar spionnadh do choimhearsnachdan Gàidhlig agus Gaeilge
Chaidh com-pàirteachas ùr airson co-obrachadh air fàs eaconamach, leasachadh coimhearsnachd agus glèidhteachas cultarach a spionnadh ann an raointean Gàidhlig agus Gaeilge, a chlàradh.
Bha Meòrachan Còrdaidh eadar Iomairt na Gàidhealtachd ’s nan Eilean (HIE) agus Údarás na Gaeltachta air a chlàradh ann an làthaireachd an Leas-Phrìomh Mhinisteir, Ceit Fhoirbeis agus aig an aon àm air a shoidhnigeadh leis a’ Mhinistear airson Leasachadh dùthchail is Choimhearsnachdan agus na Gaeltachta, Dara Calleary TD, còmhla ri Tomás Ó Síocháin, Údarás na Gaeltachta.
Tha an t-aonta ag amas air co-obrachadh ann am prìomh raointean a neartachadh, leithid innleachd fuadain, taigheadas, turasachd, leasachadh cànain agus cumhachd ath-nuadhachail, gus taic a chur ri fàs leantainneach na Gàidhlig air feadh Alba.
Tha UnaG a’ stiùireadh adhartas eaconamach, sòisealta agus cultarach ann an sgìrean Gaeltacht na h-Èireann, a tha aithnichte airson an coimhearsnachdan Gaeilge agus an dualchas saidhbhear cultarach.
Tro iomairtean a tha a’ cur taic ri gnothachasan ionadail, tionnsgainneachd, agus bun-structar, tha am bun-structar ag obair gus fàs eaconamach a chumail suas agus an cànan Èireannach a ghleidheadh.
Thuirt Joanna Peteranna, stiùiriche obrachaidhean sgìreil HIE:
“Tha fàs eaconamach, glèidhteachas cultarach, leasachadh cànain agus cruthachadh obraichean, deatamach do leasachadh seasmhach na Gaeltacht agus na Gàidhealtachd ’s nan Eilean. A’ toirt aithne do chudromachd na Gàidhlig a thaobh dearbh-aithne roinneil agus na beatha làitheil nar sgìre, tha sinn dealasach a thaobh a glèidhteachais agus a h-adhartachaidh.
“Tha an com-pàirteachas seo a’ neartachadh ar dìoghrais cho-roinnte ann an leasachadh roinneil, a’ fuasgladh chothroman ùra agus dèanamh cinnteach à soirbheachas maireannach.”
Thuirt Ceit Fhoirbeis, an Leas-Phrìomh Mhinistear:
“Cuidichidh an t-aonta an dà choimhearsnachd cànain gu ionnsachadh bho chàch a chèile agus tomhasan ùra a thoirt air adhart a tha gan cuideachadh le soirbheachadh ann an coimhearsnachdan traidiseanta.
“Tha Gàidhlig a’ saidhbhreachadh choimhearsnachdan agus tha ina pàirt chudromach de ar n-eachdraidh, dualchas agus cultar.
“Gus taic a chur ri fàs na Gàidhlig, tha Riaghaltas na h-Alba a’ solarachadh £5.7m a bharrachd do dh’iomairtean Gàidhlig am-bliadhna.”
Dh’aithris Dara Calleary TD, Ministear Leasachaidh Coimhearsnachd is Dùthchail, ’s e a’ cur fàilte air soidhneadh an aonta:
“A’ togail air na ceanglaichean dlùth eachdraidheil eadar Èirinn agus Alba, tha soidhneadh a’ chom-pàirteachais seo a’ riochdachadh tuilleadh neartachaidh sa chàirdeas eadar an dà nàisean.
“Tha an t-aonta a’ comh-lìonadh agus a’ neartachadh a’ Cho-Aonta Malairt Dà-Thaobhach eadar Riaghaltasan Èirinn agus Alba agus bidh sin na bhuannachd do choimhearsnachdan na Gaeltachta ann an Èirinn agus do roinn na Gàidhealtachd ’s nan Eilean ann an Alba sna bliadhnaichean ri teachd.”
Thuirt Tomás Ó Síocháin, CEO Údarás na Gaeltachta: "Tha sinn air leth toilichte an t-aonta com-pàirteachais seo ainmeachadh, a bhrosnaicheas co-obrachadh ann an raointean prìomhachais cho-roinnte, a’ cruthachadh cho-bhuannachdan agus ag adhartachadh leasachadh roinneil air feadh ar coimhearsnachdan air leth. Tron iomairt seo, cha bhi sinn a-mhàin ag iomlaid thoraidhean rannsachaidh agus modailean de dheagh chleachdadh a tha cuimsichte air fàs agus glèidheadh cànain adhartachadh tro mhodhan ùr-ghnàthach gnothachais is iomairtean sòisealta, ach cuideachd tro bhith a’ dèiligeadh ri AI ann an Gaeilge agus Gàidhlig, cumhachd ath-nuadhachail agus iomairtean turasachd chultarach.”
Deireadh.
Comhpháirtíocht sínithe chun borradh a chur faoi phobail Ghaeilge na hAlban agus na hÉireann
Táthar tar éis comhpháirtíocht nua a shíniú chun borradh a chur faoi chomhoibriú ar fhás an gheilleagair, forbairt an phobail agus caomhnú an chultúir i limistéir Ghaeilge na hÉireann agus na hAlban.
Os comhair an Leas-Chéad-Aire Kate Forbes in Alban a síníodh meabhrán tuisceana idir Iomairt na Gàidhealtachd ’s nan Eilean (Fiontair na Gaeltachta agus na nOileán nó an HIE) agus Údarás na Gaeltachta, agus ag an am céanna le síniú an Aire Forbartha Tuaithe agus Pobail agus Gaeltachta, an TD Dara Calleary, agus Príomhfheidhmeannach an Údaráis, Tomás Ó Síocháin.
Is é is aidhm don chomhaontú comhoibriú a neartú i bpríomhréimsí amhail an intleacht shaorga, an tithíocht, an turasóireacht, an fhorbairt teanga agus an fuinneamh in-athnuaite chun tacú le fás leanúnach na Gàidhlig ar fud na hAlban.
Tá Údarás na Gaeltachta i gceannas ar chur chun cinn eacnamaíoch, sóisialta agus cultúrtha réigiúin Ghaeltachta na hÉireann, a bhfuil cáil orthu de bharr a saibhris teanga agus oidhreachta cultúrtha. Trí thionscnaimh a thacaíonn le gnólachtaí, fiontraíocht agus bonneagar áitiúil, oibríonn an eagraíocht chun fás an gheilleagair a chothú agus an Ghaeilge a chaomhnú.
Dúirt stiúrthóir an HIE um oibríochtaí ceantair Joanna Peteranna:
“Is den ríthábhacht fás an gheilleagair, caomhnú an chultúir, forbairt na teanga agus cruthú na fostaíochta ó thaobh fhorbairt mharthanach Ghaeltacht na hÉireann agus Ghàidhealtachd agus Oileáin na hAlban de. Agus tábhacht na Gàidhlig d’fhéiniúlacht agus gnáthshaol ár réigiúin á haithint againn, táimid tiomanta dá caomhnú agus dá cur chun cinn.
“Láidríonn an chomhpháirtíocht seo ár gcomhdhúthracht i leith na forbartha réigiúnaí, a mbeidh deiseanna nua á gcur ar fáil agus rathúnas marthanach á áirithiú dá barr.”
Dúirt an Leas-Chéad-Aire Kate Forbes:
“Beidh an comhaontú seo ina chabhair ag pobail thraidisiúnta an dá theanga chun foghlaim óna chéile agus bearta nua a chur chun tosaigh ar mhaithe lena mbláthú féin.
“Bíonn pobail níos saibhre de bharr na Gàidhlig, a bhfuil ról lárnach aici inár gcuid staire, oidhreachta agus cultúir.
D’fháiltigh an tAire Forbartha Tuaithe agus Pobail agus Gaeltachta, an TD Dara Calleary, roimh shíniú an chomhaontaithe agus dúirt:
“Ag tógáil ar na dlúthnaisc stairiúla idir Éirinn agus Albain, is ionann síniú an chomhaontaithe seo agus neartú breise ar chaidreamh an dá náisiún.
“Agus é mar fhorlíonadh agus treisiú ar an gComhaontú Trádála Déthaobhach Comhpháirteach idir rialtais na hÉireann agus na hAlban, rachaidh an comhaontú seo chun tairbhe do phobail Ghaeltacht na hÉireann agus Ghàidhealtachd agus Oileáin na hAlban sna blianta amach romhainn.”
Dúirt Príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta, Tomás Ó Síocháin: “Is cúis ríméid dúinn an comhaontú comhpháirtíochta seo a fhógairt, a gcothófar an comhoibriú ar réimsí comhthosaíochta, a gcruthófar buntáistí don dá thaobh agus a gcuirfear an fhorbairt réigiúnach chun cinn ar fud ár bpobal faoi seach mar thoradh air. Ní hamháin go malartóimid torthaí ar thaighde agus samhlacha dea-chleachtais atá dírithe ar chur chun cinn chaomhnú agus fhás na teanga tríd an tionscnamh seo, agus é bunaithe ar chur chuige nuálaíoch gnó agus fiontair shóisialta, ach pléifimid leis an IS sa Ghaeilge agus sa Ghàidhlig mar aon le tionscnaimh fuinnimh in-athnuaite agus turasóireachta cultúrtha freisin.”